Als verpleegkundige verschil maken
Als verpleegkundige zie je dagelijks hoe leefstijlaanpassingen patiënten kunnen helpen om zich beter te voelen. Soms kun je patiënten in een wat langer traject begeleiden bij leefstijlverandering. Maar veel vaker zul je minder tijd hebben en moet het ‘er tussendoor’. Toch kun je ook dan als verpleegkundige een verschil maken. Door gebruik te maken van effectieve tools en technieken kun je ook in korte interacties bijdragen aan duurzame gedragsverandering. In de nascholing Verpleegkundig Coach Gedrag en Leefstijl leer je hoe je deze tools en technieken praktisch kunt inzetten.
Eveline Ruijgrok-Albregts (Pijnconsulent in het Alrijne Ziekenhuis) en Beau Konijn (Verpleegkundige en leefstijlcoach) delen voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk. Eveline volgde de scholing Verpleegkundig Coach Gedrag en Leefstijl, en is daarna ingestroomd in de opleiding tot leefstijlcoach. Beau heeft de opleiding tot leefstijlcoach gevolgd.
Praktische tools en technieken voor leefstijlverandering
- Het Spinnenweb positieve gezondheid
Het Spinnenweb positieve gezondheid is een gesprekstool die helpt om de ervaren gezondheid van patiënten in brede zin in kaart te brengen. Eveline geeft haar patiënten een invulblad mee om thuis voor te bereiden en bespreekt het vervolgens tijdens het consult. Ze gebruikt het dan om samen met de patiënt verdere focus voor vervolgafspraken te bepalen.
- Energievreters en energiegevers
Veel patiënten met chronische pijn vinden het lastig om hun energie goed te verdelen. Eveline helpt hen door energievreters en energiegevers in kaart te brengen. Samen bespreken ze wat iemand moet doen, wat iemand wil doen en hoe dit in balans is. Eveline merkt dat vooral het meer inzetten van energiegevers haar patiënten helpt om beter om te gaan met hun pijn. Ze gebruikt een invulblad om stressoren en positieve activiteiten te identificeren en concrete acties te formuleren voor verbetering.
- Nee leren zeggen
Voor patiënten met chronische pijn is het vaak moeilijk om grenzen te stellen en ‘nee’ te zeggen. Eveline gebruikt de tool ‘nee zeggen’ om patiënten te leren hoe ze dit op een vriendelijke, consequentie manier kunnen doen, zonder de relatie met anderen te schaden. Ze laat hen situaties kiezen waarin ze moeite hebben met ‘nee’ zeggen, zoals een situatie waarin een patiënt het moeilijk vond om nee te zeggen tegen haar dochter op de vraag of ze wilde oppassen. Door vooraf een antwoord te bedenken kan ze hier nu beter mee omgaan en voelt ze zich sterker in vergelijkbare situaties.
- Kosten-en-batenanalyse
Beau gebruikt de kosten-en-batenanalyse in veel gesprekken die ze voert met patiënten die een hartinfarct gehad hebben. Zij hebben ongemerkt een leefstijl ontwikkeld die een risico vormt voor hun gezondheid. Beau bespreekt met hen wat de ongezonde leefstijl (zoals roken of weinig bewegen) hen oplevert, maar ook wat de nadelen zijn. Vervolgens zijn de voor- en nadelen van als je het anders zou gaan doen aan de beurt. Door dit te bespreken leidt het vaak tot meer bewustzijn en motivatie om te veranderen.
- De wondervraag
Beau is fan van de wondervraag, een coachingstechniek die patiënten helpt om oplossingsgericht te denken. De wondervraag in het kort: ‘Stel je wordt morgen wakker, en er is de afgelopen nacht een wonder gebeurd. Je probleem is er niet meer. Wat zou er anders zijn?’. Beau vraagt haar patiënten bijvoorbeeld ook ‘Wat hoopt u mij over 1 jaar te kunnen vertellen?’ De antwoorden bieden haar vervolgens aanknopingspunten voor verder herstel na een hartincident.
- Als-dan plannen
Om gezonde voornemens concreet te maken, gebruiken zowel Beau als Eveline ‘als-dan plannen’. Dit zijn kleine, specifieke acties die gezonde gewoontevorming stimuleren. Een voorbeeld is: ‘als ik heb ontbeten, dan ga ik een half uurtje met de hond wandelen’. Of: ‘als ik zondagochtend klaar ben met mijn ontbijt dan bedenk ik wat ik deze week aan avondmaaltijden wil eten en maak een boodschappenlijstje’. Dit soort plannen helpt patiënten om nieuwe gewoontes eigen te maken.
Beau herinnert zich een patiënt die tijdens zijn ziekenhuisopname ontdekte hoe fijn het was om regelmaat te hebben en op vaste tijden te eten. Je kunt iemand dan helpen met het maken van een plan hoe hij dat na de opname thuis kan voortzetten.
Meer weten over als-dan plannen? Kijk dan de clip over als-dan plannen waarin Ingrid Steenhuis het verder uitlegt.
Omgaan met weerstand
Tijdens de nascholing Verpleegkundig Coach Gedrag en Leefstijl leer je ook omgaan met weerstand. Wat doe je als een patiënt niet gemotiveerd lijkt om te veranderen? Hoe kun je meeveren met de patiënt en kijken naar wat er wél mogelijk is?
Beau vertelt over een patiënt die niet wilde stoppen met roken, ondanks aandringen van zijn omgeving. In plaats van direct op het stoppen met roken te focussen, vroeg ze hem of hij enig idee had op welke manieren hij nog meer invloed op zijn gezondheid zou kunnen uitoefenen. Hij koos ervoor om meer te gaan bewegen en haakte aan bij een wandelgroep. Na vier weken liet hij weten dat het wandelen hem goed beviel, maar dat hij merkte dat hij wel wat lucht te kort kwam om mee te komen. Hij wilde alsnog een verwijzing naar de stoppen-met-roken-poli, omdat hij voordelen van gezondere keuzes begon te ervaren.
Babs Smith, één van de docenten van de nascholing Verpleegkundig Coach Gedrag en Leefstijl, schreef een blog over weerstand en hoe het erbij hoort: Zonder weerstand, geen gedragsverandering.
Gezondheidsvaardigheden
Eveline benadrukt dat het belangrijk is om rekening te houden met de gezondheidsvaardigheden van je patiënten. Niet iedereen is in staat om gezondheidsinformatie gemakkelijk te verkrijgen, te begrijpen of toe te passen. In de nascholing ‘Verpleegkundig Coach Gedrag en Leefstijl’ leer je hoe je hiermee kunt omgaan en hoe je bij het inzetten van tools en technieken rekening houdt met het niveau van gezondheidsvaardigheden van je patiënt.
Zelf aan de slag?
Als verpleegkundige kun je, hoe klein of groot ook, bijdragen aan leefstijl- en gedragsverandering. In de nascholing krijg je praktische handvatten om hiermee aan de slag te gaan. Je krijgt les in gedragsveranderings- en coachingstechnieken. De tools en technieken uit dit blog komen aan bod, en nog veel meer.
We kijken naar motivatie, het omzetten van positieve intenties in gedrag, het denken in oplossingen, en het omgaan met terugval. Daarnaast volg je e-learnings over onderwerpen als positieve gezondheid, voeding, stress en slaap. Dit is een mooie kans om je kennis en vaardigheden te verdiepen en een kickstart te geven om met dit onderwerp aan de slag te gaan!
Schrijf je nu in voor de nascholing en ontdek hoe jij het verschil kunt maken!
Zie voor meer informatie de trainingspagina : Post-HBO Verpleegkundig Coach Gedrag & Leefstijl
