Is suiker kankerverwekkend?

Er gaan heel wat verhalen rond over voeding, leefstijl en kanker. Als leefstijlcoach, of andere professional, kun je hierover vragen krijgen van coachees. Een onderwerp dat regelmatig terugkomt is suiker. “Is suiker kankerverwekkend?” “Moeten we daarom suikers zoveel mogelijk vermijden?”

Suikers

Suikers vallen onder de koolhydraten. Ze zijn een energiebron voor het lichaam. Suikers hebben vele verschijningsvormen, zoals: suikerklontjes, poedersuiker, honing en siroop. Daarnaast worden ze toegevoegd aan bijvoorbeeld frisdranken, koek en snoep. De gemiddelde Nederlander krijgt de meeste toegevoegde suikers binnen via: suiker en snoepgoed, niet-alcoholische dranken (zoals frisdrank), koek en gebak, zuivel, sauzen en smaakmakers[1]. Daarnaast kunnen suikers van nature aanwezig zijn in bijvoorbeeld fruit en zuivelproducten. Er is in de afgelopen jaren een lichte daling te zien in de gemiddelde suikerconsumptie in Nederland[2]. Echter, een groot deel van de suikers die wèl gegeten worden, komen nog uit voedingsmiddelen die niet in de Schijf van Vijf staan.

Gezonde voeding

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft aanbevelingen geschreven om de kans op kanker te verkleinen. Daarbij wordt er aandacht besteed aan volkorenproducten, groente en fruit. Maar ook aan het eten van zo min mogelijk fastfood, voorbewerkt voedsel en dranken met toegevoegde suikers. In Nederlands marktonderzoek is gevraagd naar de maatregelen die Nederlanders zelf voor ogen hebben als het gaat om het verkleinen van de kans op kanker. Naast stoppen met roken werd een gezonde voeding als belangrijkste preventieve maatregel tegen kanker genoemd. Daaronder viel ook “minder suiker eten”[3].

Suiker kankerverwekkend?

Er wordt gedacht dat suikers het risico op kanker vergroten of de groei van kankercellen stimuleren. Dit wordt gedacht doordat kankercellen door veranderingen van het celmetabolisme veel meer suiker gebruiken als energiebron dan gezonde cellen. principe wordt door PET-scans zelfs gebruikt om kanker op te sporen. Een PET-scan is een beeldvormend onderzoek dat laat zien waar in het lichaam een verhoogde suikeropname plaatsvindt[4].

Maar wil dat zeggen dat (een hoge) suikerconsumptie kankerverwekkend is? Nee[5]. Uit wetenschappelijk onderzoek van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds blijkt dat suiker het risico op kanker niet verhoogt. Indirect kan suiker echter wel het risico op kanker verhogen. Suiker en suikerrijke producten bevatten namelijk energie (kilocalorieën). Een (langdurig) overschot aan energie leidt tot gewichtstoename en overgewicht. Overconsumptie van andere voedingsmiddelen dan suiker leidt ook tot gewichtstoename en overgewicht. De kans hierop is echter wel het grootst bij bewerkte voedingsmiddelen, zoals fastfood en frisdrank. Het drinken van frisdrank levert bijvoorbeeld snel energie (maar weinig voedingsstoffen), zonder dat het vult. Het advies is daarom om zo min mogelijk bewerkte voedingsmiddelen (vet- en suikerrijk) te eten en zo min mogelijk dranken met toegevoegde suikers te drinken.

In 2020 had zo’n vijftig procent van de Nederlanders overgewicht[6]. Voor overgewicht is er sterk wetenschappelijk bewijs dat het het risico op verschillende kankersoorten verhoogt, namelijk kanker in de: mond, keel en strottenhoofd, slokdarm, maag, alvleesklier, galblaas, lever, darmen, borsten, eierstokken, baarmoeder, prostaat en nieren. Hiervoor worden er verschillende potentiële mechanismen genoemd, zoals: meer brandend maagzuur, verhoogde ontstekingswaarden, verhoogde insulinewaarden en verhoogde waarden van de geslachtshormonen (zoals oestrogeen)7. Hiernaar dient nog meer wetenschappelijk onderzoek gedaan te worden.

Conclusie

Concluderend, zijn suikers op zichzelf niet kankerverwekkend, maar doordat een hoge suikerinname kan leiden tot overgewicht kan het wel indirect de kans op kanker verhogen. Suikers zijn koolhydraten die passen binnen een gezond voedingspatroon. Daarbij is het wel belangrijk om te kijken naar het voedingsmiddel waarin de suikers zitten. En ook naar de hoeveelheid die hiervan gegeten wordt. Kies bij voorkeur voor onbewerkte voedingsmiddelen en dranken zonder toegevoegde suikers, zoals koffie, thee en water. Dit draagt bij aan het bereiken of behouden van een gezond lichaamsgewicht. Streven naar een gezond lichaamsgewicht is een belangrijke stap die je kunt nemen om het risico op kanker te verkleinen[8].

Wil je meer leren over de relatie tussen leefstijl en kanker? En zou je graag als leefstijlcoach anderen op dit gebied willen coachen? Kijk dan op: LeefstijlCoaching bij Kanker